Nationale wetgeving maximum zout, suiker en vet bedreigt ambacht

De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) onderzoekt de mogelijkheden om in nationale regelgeving (aanvullende) eisen te stellen aan de samenstelling van levensmiddelen. Eén van de opties is het wettelijk vastleggen van maximumgehaltes voor zout, suiker en/of verzadigd vet in bepaalde levensmiddelen. Achtergrond van dit onderzoek is gelegen in de Nationale Aanpak Productverbetering (NAPV). De NAPV is in 2022 gestart en onderdeel van het Nationaal Preventieakkoord. Daarin is afgesproken dat het voor mensen makkelijker moet worden om te kiezen  voor gezonde voeding. Dit omdat de helft van de Nederlanders kampt met overgewicht. De NAPV moet zorgen voor een verbreding en versnelling van de verbeteringen.

Om welke producten gaat het?

Het gaat om producten waar zout of suiker aan toegevoegd is of waarbij de hoeveelheid verzadigd vet te verlagen is. In 2022 stelde het RIVM per stof drie grenswaarden op (laag, midden en hoog). Doel van het ministerie van VWS is dat in 2030 per productgroep de helft van de producten tot de beste categorie behoort en maximaal tien procent tot de slechtste qua hoeveelheid zout, suiker of verzadigd vet. De nieuwe criteria zijn ingedeeld in drie grenswaarden. Zie hiervoor de lijst van het RIVM.

Verzadigd vet voor vleesbereidingen is laag 2,5, midden 4,4 en hoog 7,0. Voor vleeswaren geldt laag 7,0, midden 9,0 en hoog 10.

Zoutgebruik voor vleesbereidingen is laag 0,95, midden 1,2 en hoog 1,6. Voor vleeswaren is dat 1,9 laag, 2,1 midden en 2,3 hoog.

Nieuwe wet is doodsteek voor ambachtelijk bereide producten

Veel ambachtelijk gemaakte vleeswaren zitten met zout in het segment hoog. Mede omdat zij van oudsher veel colorozozout gebruiken. Dit is voor het MKB de meest gebruikte vorm van conserveren. Daarnaast is het percentage verzadigd vet voor traditioneel geproduceerde worsten zoals rookworst en knakworst onhaalbaar omdat er van oudsher kinnebakspek in verwerkt is met een hoog verzadigd vet gehalte. De maximum norm zorgt ervoor dat veel traditionele producten dit niet zullen halen. Daarom is het belangrijk dat er een uitzondering komt voor ambachtelijk bereide producten. En omdat slagers de voedingswaarden niet berekenen (niet verplicht als het niet is voorverpakt) lijkt deze wet ook onuitvoerbaar voor de ambachtelijke sector.

Waarom een nationale wet voor maximumgehalten aan suiker, zout en verzadigd vet?

De centrale vraag voor het onderzoek naar wetgeving was: “In hoeverre kan VWS nationale voorschriften op grond van het belang van de bescherming van de gezondheid waarbij soms sprake is van toepassing van het voorzorgsbeginsel, handhaven dan wel (blijven) opstellen die in overeenstemming zijn met het vrij verkeer van goederen en in het bijzonder het beginsel van wederzijdse erkenning?”

In 2022 vindt het ministerie van VWS en het RIVM nog dat consumenten zelf verantwoordelijk zijn voor het maken van een gezonde keuze. Hierbij kan de schijf van 5 en het kies bewust logo bij helpen. Maar nu wil VWS dit opeens met wetgeving afdwingen. Eén van de redenen is omdat er zoveel overgewicht is in Nederland. Maar klopt dat wel?

Volgens de mundi wereldindex staat Nederland op de 98e plaats in de wereld met 20,4% volwassenen met obesitas. En dit is  een stuk minder dan in landen als Amerika (36,2%), Turkije  (32,1), UK (27,8), Ierland (25,3%), Griekenland (24,9), Spanje (23,8) en België (22,1%). Waarom dan de urgentie voor zulke strenge wettelijke richtlijnen in Nederland?

Onderzoek: Nationale wetgeving maximumgehalte zout, suiker en verzadigd vet is mogelijk

Als eindconclusie staat in het onderzoek dat nationale wetgeving mogelijk is. Voor zover de hoeveelheid zout, suiker en/of verzadigd vet voor een bepaald levensmiddel niet in de EU uitputtend is geharmoniseerd, kan een lidstaat daarvoor nationale eisen stellen. Deze eisen moeten dan wel voldoen aan de artikelen 34 en 36 VWEU. Daarnaast kan in afzonderlijke gevallen de Verordening wederzijdse erkenning van toepassing zijn.

Maar als suiker, zout en verzadigd vet voor de smaak en houdbaarheid moet worden vervangen voor chemische toevoegingen, hoe gezond(er) wordt ons voedsel dan?

Bron: https://open.overheid.nl/documenten/7fb86f4e-611d-4467-bb90-2d8d9d25bf63/file